TOELICHTING PRESENTATIE OVER DE COMPONIST JAN GERARD PALM (1831-1906)

 

 

 

Gastheer: Het Nederlands Muziek Instituut

Locatie: Aula van de Koninklijke Bibliotheek in den Haag

Datum en tijdstip: 27 februari 2009, van 17.00-19.00h

Met bijdragen van: Jeroen van der Wel (viool), Bas van Bommel (piano), NMI (het Nederlands Muziek Instituut), KITLV (Royal Institute of Southeast Asian and Caribbean studies), Broekmans en Van Poppel en de Palm Music Foundation.

 

In 2006 was het niet alleen 100 jaar geleden dat de Curaçaose componist Jan Gerard Palm overleed, het was ook zijn 175e geboortejaar. Naar aanleiding hiervan zijn diverse initiatieven gestart om zijn oeuvre te documenteren, publiceren en toegankelijk te maken voor een groot publiek. 

 

Het is de bedoeling om tijdens de presentatie voor de muziekvakpers en voor genodigden, een toelichting te geven op het leven en werk van Jan Gerard Palm en op de resultaten tot dusverre van het Jan Gerard Palm muziekproject dat in 2006 werd gestart naar aanleiding van het 175e geboortejaar van de grondlegger van de Curacaose klassieke muziek. Het muziekproject heeft tot dusverre geleid tot de navolgende concrete resultaten:

-          Inventarisatie en ontsluiting van een omvangrijk deel van de partituren van Jan Gerard Palm

-          CD-opname van een dertigtal werken geschreven voor piano van Jan Gerard Palm, gespeeld door Robert Rojer, een achter-achterkleinzoon van Jan Gerard Palm. 

-          Een Jan Gerard Palm pianorecital dat Koningin Beatrix op 1 november j.l. in het Diligentia theater in Den Haag dat de koningin werd aangeboden door de Gevolmachtigde minister van de Nederlandse Antillen, Paul Comenencia.   

-          Een door het KITLV (www.kitlv.nl) recent uitgegeven boek over het leven en werk van Jan Gerard Palm

-          Het digitaliseren en de uitgifte van een muziekbundel met 115 werken van Jan Gerard Palm door Broekmans en Van Poppel (www.broekmans.com).   

 

Tijdens het programma zullen Jeroen van der Wel (viool) en Bas van Bommel (piano) een aantal fantasieën van Jan Gerard Palm ten gehore brengen. Zowel Jeroen van der Wel als Bas van Bommel kunnen worden gerekend tot de meest getalenteerde musici in Nederland.


 

MUSICI DIE OP 27 FEBRUARI 2009 WERKEN VAN JAN GERARD PALM ZULLEN SPELEN

 

 

 

 

Tijdens de door het NMI (Nederlands Muziek Instituut) georganiseerde bijeenkomst gewijd aan de muziek van de Curaçaose componist Jan Gerard Palm (1831-1906), zullen Jeroen van der Wel (viool) en Bas van Bommel (piano) een aantal fantasieën van Jan Gerard Palm (1831-1906) spelen.  Al hoewel nog jong van leeftijd, kunnen beiden tot de meest talentvolle musici in Nederland gerekend worden.

 

Jeroen van der Wel (1987)

 

Jeroen van der Wel (links op de foto) studeerde van 1997-2004 bij Coosje Wijzenbeek en Herman Krebbers en vanaf 2004 bij Vera Beths aan het Koninklijk conservatorium in Den Haag. In 2005 volgde ij master classes bij Giuliano Carmignola aan de Academia Musicale Chigiana in Siena, Italië. Ook studeerde hij een half jaar aan het Conservatoire National Supérieure de Musicque in Parijs waar hij les had van Roland Daugareil. Jeroen van der Wel studeerde in 2008 af aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag met een 10 met onderscheiding.
Jeroen van der Wel heeft verscheidene prijzen gewonnen met zijn vioolspel. Zo won hij in 2007 de eerste prijs tijdens het prestigieuze Oskar back concours en won hij in 2008 de tweede prijs tijdens het Helen Dowling Vioolconcours . In 2003 won hij het Davina van Wely Vioolconcours en in 2001 de nationale finale van het Prinses Christina Concours.

Jeroen van der Wel soleerde onder andere bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het Rotterdams Philharmonisch Kamerorkest, het Zürcher Kammer Orchester, het Concertgebouw Kamerorkest en de Bombay Philharmonic  Chamber Orchestra.

 

Bas van Bommel (1979)

Bas van Bommel (rechts op de foto) is de vaste begeleider van Jeroen van der Wel. Net als Jeroen van der Wel is hij meervoudig prijswinnaar. Bas van Bommel studeerde piano en muziektheorie aan het conservatorium van Amsterdam. In 2002 rondde hij zijn studie af bij Jan Wijn, met onderscheiding.  Al in 1991 behaalde hij de eerste prijs op een nationaal Mozart concours. In 1992 won hij de eerste prijs op het Steinway concours en zowel in 1994 als in 1996 de eerste prijs op het Prinses Christina concours. In 1999 was hij op 19-jarige leeftijd, prijswinnaar op het vierde internationale Hummel pianoconcours in Bratislava (Slowakije).  Bas van Bommel verzorgde recitals in de Verenigde Staten, Venezuela, Italië, Spanje, Engeland en in verschillende steden in Nederland. Bas van Bommel heeft met verschillende orkesten opgetreden, onder andere met het Residentie Orkest, het Noordhollands Philharmonisch Orkest en Nieuw Sinfoniëtta Amsterdam. Op achttienjarige leeftijd had hij zijn debuut in het Concertgebouw te Amsterdam.


 

Beknopte biografie van Gerard Palm

 

Jan Gerard Palm is voor zover bekend de eerste componist die klassieke Curaçaose muziek heeft geschreven. Tot op de dag van vandaag zijn op de Nederlandse Antillen verschillende van de door hem gecomponeerde muziekstukken populair. Jan Gerard Palm werd geboren in 1831 op Curaçao en al op jonge leeftijd gaf hij leiding aan diverse muziekgezelschappen. Op 28-jarige leeftijd werd hij aangesteld als kapelmeester van de Stedelijke Schutterij op Curaçao. Verder was hij organist in de Joodse synagoge Emanu-El en die van Mikvé Israël, organist bij de Verenigde Protestantse Gemeente en de Vrijmetselaarsloge Igualdad. Jan Gerard Palm was een meervoudig instrumentalist; hij speelde piano, orgel, luit, klarinet, fluit en mandoline. Hij was bovendien een van de vaste medewerkers van het internationale tijdschrift ‘Notas y Letras’ dat zich toelegde op de publicatie van literaire werken en bladmuziek. Dit Spaanstalige tijdschrift, dat onder leiding stond van de dichter-musicus Joseph Sickman Corsen, gold als toonaangevend in Latijns-Amerika en het Caribische gebied.

 

Jan Gerard Palm, een vooruitstrevend en getalenteerd componist

De composities van Jan Gerard Palm frapperen door het persoonlijke karakter dat hij in zijn composities weet te leggen. Hij was vaak vooruitstrevend en niet bang om een voor zijn tijd ongewoon akkoord te schrijven. Het karakter van de klassieke Curaçaose muziek is in sterke mate door hem bepaald. Als componist was hij ook bijzonder productief, hij heeft meer dan 180 composities geschreven.

De bewaard gebleven composities van Palm zou men qua stijl in vier hoofdcategorieën kunnen indelen.

In de eerste plaats denkt men aan de composities die Palm schreef voor dansfeesten. Het komt nogal eens voor dat deze composities meer imponeren als luistermuziek, zeker als zij strikt volgens de aanwijzingen van de partituur worden uitgevoerd. Een aanzienlijk aantal van zijn walsen en mazurka’s doet bijvoorbeeld sterk denken aan de walsen en mazurka’s van Chopin.

De tweede categorie omvat een aantal grotere werken geschreven voor orkest en voor viool en piano. In zijn Fantasieën en Serenades is de invloed van 19de eeuwse Italiaanse en Franse operamuziek en ook die van Beethoven duidelijk merkbaar.

Ten derde onderscheidt men de groep die men als plechtige of ernstige muziek zou kunnen aanmerken en die hij schreef als vaste organist van de synagoge, de Protestantse kerk, en de vrijmetselaarsloge. Tot op de dag van vandaag wordt de door hem gecomponeerde Temple Adon Olam gezongen in de synagoge op Curaçao.

Ten slotte kan worden genoemd de muziek die Palm schreef voor de door hem geleide militaire kapel in Willemstad. Deze kapel gaf vaak uitvoeringen in het openbaar. Eén van zijn meest populaire marsen, de mars Curaçao was zo populair dat ze jarenlang na zijn dood nog door de straten van Willemstad klonk wanneer het garnizoen met muziek kwam aanmarcheren.

 

Jan Gerard Palm, een muzikale patriarch

Jan Gerard Palm heeft ervoor gezorgd dat de door hem ingezette muziektraditie van componeren werd voortgezet door zijn meest talentvolle leerlingen. In dit verband kunnen worden genoemd Jules Blasini (1847-1887), Abraham Capriles (1864), Julio Leyba (1871-1916), Jean Bernard Antoine (Toni) Palm (1885-1963) en zijn eigen kleinkinderen Rudolph Palm (1880-1950), John Palm (1885-1925), Jacobo Palm (1887-1982) en Betsy Dovale-Palm (1888-1940). Deze zorgden er vervolgens ook weer voor dat de muzikale fakkel werd overgedragen aan jongere generaties van componisten.


Het Jan Gerard Palm muziekproject

 

 

In 2006 was het niet alleen 100 jaar geleden dat Jan Gerard Palm overleed, het was ook zijn 175e geboortejaar.  Naar aanleiding hiervan zijn diverse initiatieven gestart om zijn oeuvre te documenteren, publiceren en toegankelijk te maken voor een groot publiek. De belangrijkste van deze activiteiten worden hier kort aangestipt.

 

Inventarisatie van het oeuvre Jan Gerard Palm

Na raadpleging van het literaire en muziektijdschrift Notas y Letras dat verscheen tussen 1886-1888 op Curaçao, het napluizen van krantenberichten in Curacaosche Courant en de De Vrijmoedige en het bestuderen van diverse boeken en publicaties over de 19e eeuw op Curaçao, kon door Joop Halman worden afgeleid dat Jan Gerard Palm tenminste 181 composities moet hebben geschreven.

 

Zoektocht naar verloren gewaande composities van Jan Gerard Palm

Van de geïdentificeerde 181 composities heeft Halman de afgelopen twee jaar 147 partituren kunnen terugvinden. De manuscripten zijn aangetroffen in openbare archieven zoals het Nationaal Archief Nederlandse Antillen en het archief van de synagoge Mikvé Israël-Emanuel op Curaçao, de collectie Antiliana van de openbare bibliotheek in Den Haag en in particuliere collecties in Nederland, Spanje, Venezuela en op Curaçao. In het bijzonder moeten hier worden genoemd de collectie Elsa Debrot-Palm in Madrid en de Edgar Palm collectie op Curaçao.     

 

Digitaliseren van het oeuvre van Jan Gerard Palm

De meestal handgeschreven partituren zijn met behulp van het softwareprogramma Sibelius gedigitaliseerd. Het invoeren van de partituren werd uitgevoerd door Kamaran Majid Tawfiq, een student aan het conservatorium in Enschede. Na het invoeren zijn alle partituren vervolgens in een aantal revisierondes door Joop Halman en Robert Rojer gecontroleerd op mogelijke invoerfouten. Het resultaat is dat we nu beschikken over een bijzonder unieke en omvangrijke collectie partituren van klassieke Curaçaose muziek uit de 19e eeuw. 

 

Een cd met pianomuziek van Jan Gerard Palm

Op 1 november 2008 is het eerste exemplaar van een CD met pianocomposities  van Jan Gerard Palm aangeboden aan H.M. Koningin Beatrix. De CD, waarvan de opnamen plaatsvonden in Gent (B), is uitgegeven door de S.E.L. Maduro muziekstichting op Curaçao. Robert Rojer speelt op deze CD in totaal 30 pianocomposities van Jan Gerard Palm. Het gaat om dansmuziek uit de 19e eeuw: mazurka's, danza's, tumba's, walsen, polka's en een galop. 

 

Een boek over het leven en werk van Jan Gerard Palm

Op 1 november 2008 is ook het eerste exemplaar van het boek "Jan Gerard Palm (1831-1906), leven en werk van een muzikale patriarch" aangeboden aan H.M. Koningin Beatrix.  Dit boek is uitgegeven door KITLV (www.kitlv.nl), en is geschreven door Joop Halman en Robert Rojer.  Naast een uitgebreide toelichting op de composities van Jan Gerard Palm, wordt in het boek uitvoerig ingegaan op zijn leven zoals dit zich afspeelde in de 19e eeuw op Curaçao. Ook komen zijn meest talentvolle leerlingen, de componisten  Jules Blasini (1847-1887), Abraham Capriles (1864), Julio Leyba (1871-1916), Rudolph Palm (1880-1950), John Palm (1885-1925), Toni Palm (1885-1963)  en Jacobo Palm (1887-1982) in een apart hoofdstuk aan bod.

Uitgeven van de partituren van Jan Gerard Palm bij Broekmans en Van Poppel

In 2009 zullen de partituren van Jan Gerard Palm worden uitgegeven door Broekmans en Van Poppel, een uitgeverij van bladmuziek (www.Broekmans.com).  In de door Robert Rojer geredigeerde muziekbundel zijn 15 van de door Halman getraceerde composities opgenomen.  De druk van de muziekbundel wordt mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van o.a. het Prins Bernhard Cultuur Fonds, de Loge Igualdad op Curaçao en een aantal privé donateurs.   

 

Toekomstige activiteiten

Naast dansmuziek, heeft Jan Gerard Palm muziek geschreven voor diensten in de synagoge, de protestantse kerk en de vrijmetselaarsloge. Ook zijn van hem een aantal grotere werken teruggevonden die hij schreef voor viool en piano. Tenslotte heeft Jan Gerard Palm diverse muziekstukken geschreven voor uitvoering door de onder zijn leiding staande muziekkapel van de Stedelijke Schutterij.

 

De Palm Music Foundation (www.palmmusicfoundation.com) hoopt in 2009 de navolgende muziekprojecten te realiseren:

-          De uitgifte van een cd met muziek die Jan Gerard Palm geschreven heeft voor piano en viool. Dit project is nog in voorbereiding. Jeroen van der Wel, meervoudig prijswinnaar (o.a. Oskar Back concours en Prinses Christina concours) en Bas van Bommel (eveneens meervoudig prijswinnaar) hebben zich enthousiast bereid verklaard deze composities van Palm op te nemen en ook uit te voeren.

-          De uitgifte van een cd met muziek die Jan Gerard Palm heeft geschreven voor diensten in de synagoge. Avery Tracht, verbonden als chazan aan de synagoge Mikvé Israël-Emanuel zal de zangpartij voor zijn rekening nemen. Avery Tracht kreeg in 2007 een eredoctoraat van de Hebrew University in New York, voor zijn vertolkingen van Joodse religieuze muziek.

-          De uitgifte van een cd met muziek die Jan Gerard Palm schreef voor de muziekkapel van de Stedelijke Schutterij op Curaçao. De Palm Music Foundation hoopt dit project te realiseren in nauwe samenwerking met de Koninklijke Militaire Muziekkapel Johan Willem Friso.

-          Diverse openbare muziekuitvoeringen met muziek van Jan Gerard Palm en ook andere belangrijke componisten van Antilliaanse Klassieke muziek.